آموزش زبان ارتباطی ( Communicative language teaching )
آموزش زبان ارتباطی (CLT) یا رویکرد ارتباطی، یک رویکرد به آموزش زبان است که تأثیر متقابل را به عنوان ابزار و هدف نهایی مطالعه زبان انگلیسی مورد تأکید قرار می دهد.
زبان آموزان در محیط با بهره مندی از تکنیک های CLT، زبان هدف را از طریق تعامل با یکدیگر و استاد، مطالعه "متون معتبر" (که در زبان مقصد برای اهداف غیر از یادگیری زبان) نوشته شده است، و از طریق استفاده زبان در کلاس و خارج از کلاس زبان تمرین و فرامیگیرند.
زبان آموزان یعنی دانشجویان زبان درمورد تجارب شخصی با پارتنر زبان خود صحبت می کنند، و اساتید موضوعات زبان را به دور ازگرامر یا همان دستور زبان سنتی آموزش میدهند تا مهارت های زبان را در همه موقعیت ها ارتقا دهند. این روش همچنین ادعا می کند که زبان آموزان را تشویق می کند تا تجارب شخصی خود را در محیط یادگیری زبان خود بکار گیرند و بر یادگیری تجربیات جدید علاوه بر یادگیری زبان مقصد تمرکز کنند.
طبق روش CLT، هدف آموزش زبان، توانایی برقراری ارتباط در زبان مقصد است، درست برخلاف دیدگاه های قبلی نسبت به آموزش زبان که اولویت به دانش گرامری و توانایی بکار بردن گرامر توسط زبان آموزان داده میشد و همچنین تاکیید مینماید که معلم زبان نقش تسهیل کننده دارد ، نه یک مربی زبان. علاوه بر این ، این یک رویکرد یک سیستم غیر متدیست است که از مجموعه کتاب های درسی برای آموزش زبان انگلیسی استفاده نمی کند، بلکه بر روی توسعه مهارت های شنیداری و صحبت کردن قبل از خواندن و نوشتن کار می کند.
فعالیت های کلاسی روش CLT
معلمان CLTفعالیتهای کلاسی را بر اساس آنچه که معتقدند بیشترین تاثیر را بر ارتقا مهارتهای ارتباطی زبان آموزان در زبان مقصد(TL) دارد انتخاب میکنند.
فعالیت های شفاهی یعنی صحبت کردن در بین معلمان CLTخیلی محبوب هستند ، به عنوان در مقابل تمرین های گرامر و یا خواندن و نوشتن فعالیت ها، محبوب است، برعکس تمرین گرامر و خواندن و نوشتن ( رایتینگ و ریدینگ ).
فعالیت کلاسی 1 در روش CLT : نقش بازی کردن ( Role-play )
نقش بازی کردن یک فعالیت شفاهی است که معمولا بصورت دو نفره انجام می شود و هدف اصلی آن توسعه توانایی های ارتباطی دانش آموزان در محیط خاص است.
مثال:
مربی زبان صحنه را تنظیم می کند: مکالمه کجا انجام می شود؟ (به عنوان مثال، در یک کافه، در یک پارک و غیره).
معلم زبان هدف از گفتگو دانشجویان را تعریف می کند. (به عنوان مثال، گفتگو در حال درخواست جهت، پرسش و پاسخ در حال سفارش قهوه، صحبت در مورد یک فیلم که اخیرا دیدم، و غیره).
زبان آموزان برای مدت زمان تعیین شده با پارتنر زبان خود در این مورد صحبت می کنند.
این فعالیت به زبان آموز فرصتی مناسب جهت بهبود مهارت های ارتباطی خود در زبان مقصد ( TL ) مثلا زبان انگلیسی در یک وضعیت کم فشاررا می دهد. اکثر دانش آموزان با پارتنر خود و در یک گروه دو نفره بهتر و راحتتر صحبت می کنند تا در مقابل کل کلاس.
اساتید زبان باید از تفاوت بین مکالمه و سخنرانی کردن آگاهی داشته باشند. دانش آموزان می توانند در هنگام انجام این کار مکررا از جملات تکراری خود استفاده کنند و در واقع یک مکالمه خلاقانه ای نداشته باشند.
اگر اساتید زبان قوائدی برای چگونگی انجام مکالمه صحیح وضع ننمایند و کنترل ننمایند، ممکن است در حقیقت دانش آموزان مهارت های ارتباطی خود را بهبود ندهند.
فعالیت کلاسی 2 در روش CLT : مصاحبه ها ( Interviews )
مصاحبه یک فعالیت شفاهی است که به صورت جفتی انجام می شود، هدف اصلی آن توسعه مهارت های بین فردی دانش آموزان در زبان مقصد ( TL ) مثلا زبان انگلیسی است.
مثال:
استاد به هر زبان آموز یک مجموعه سوالات را برای درخواست از پارتنر زبان خود می دهد.
دانش آموزان به نوبت پرسش و پاسخ به سوالات را به صورت جفتی انجام می دهند.
این فعالیت، از آنجا که بسیار سازمان یافته است، اجازه می دهد تا مربی بیشتر بر پاسخ های دانش آموزان نظارت داشته باشد. این فعالیت می تواند بر یکی از جنبه های خاص مثل گرامر زبان انگلیسی و یا واژگان زبان انگلیسی کار کند، در حالی که هنوز در اولویت اصلی بر ارتقا مهارت ارتباطی است.
این فعالیتی است که باید برای زبان آموزان در سطوح پایین تر کلاسهای زبان مورد استفاده قرار گیرد، زیرا برای دانشجویان سطح پایین مفید خواهد بود. زبان آموزان سطح بالاتر بایستی مکالمات غیر قابل پیش بینی در زبان مقصد (TL ) داشته باشند که در آن هیچ سوالی یا پاسخی به صورت اسکریپت یا قابل انتظار انجام نمی شود. اگر این فعالیت با زبان آموزان سطح بالاتر مورد استفاده قرار گیرد، مزایای بسیاری نخواهد داشت.
فعالیت کلاسی شماره 3 در روش CLT : کار گروهی ( Group work )
کار گروهی یک فعالیت مشترک است که هدف آن برقراری ارتباط د زبان مقصد مثلا زبان انگلیسی است ، در یک گروه بزرگتر است.
مثال:
دانش آموزان یک گروه بیش از شش نفر را تشکیل می دهند.
دانش آموزان در گروه خاصی نقش دارند(. به عنوان مثال، عضو A، عضو B، و غیره ).
مربی به تمامی گروه ها وظیفه یکسانی را برای تکمیل می دهد.
هر یک از اعضای گروه زمان مشخصی را برای انجام کاری که به آنها اختصاص داده می شود دارند.
اعضای گروه درباره اطلاعاتی که آنها پیدا کرده اند، با یکدیگر بحث می کنند و همه آن ها را برای تکمیل کار آماده می کنند.
زبان آموزان ممکن است در کلاس های زبان احساس شکست کنند، ولی این فعالیت می تواند این احساس را از بین ببرد. چرا که از زبان آموزان خواسته شده است تا بر روی یک مطلب تمرکز کنند که این مسئله باعث افزایش قدرت درک مطلب زبان آموز میشود.درک بهتر، منجر به برقراری ارتباط بهتر با بقیه گروه می شود که توانایی های ارتباطی دانش آموزان را در TL بهبود می بخشد.
مربیان باید مطمئن شوند که همه زبان آموزان به یک اندازه به تلاش گروهی کمک می کند. به یک معلم زبان خوب نیاز است تا یک فعالیت کلاسی خوب طراحی نماید، به طوری که زبان آموزان مشارکتی موثر و در کارهای کلاسی داشته باشند و به طور مساوی از فعالیتهای کلاس زبان بهره مند شوند.
فعالیت کلاسی شماره 3 در روش آموزش زبان CLT : شکاف اطلاعاتی ( Information gap )
شکاف اطلاعات یک فعالیت مشارکتی است که هدف آن ترغیب زبان آموزان به کسب اطلاعاتی است که برای آنها ناشناخته است ولی به زبان انگلیسی.
مثال:
کلاس به گروه های دو نفر تقسیم شده است. یک شریک در هر جفت شریک A است، و دیگری شریک B نامیده میشود.
به تمام دانش آموزانی که شریک A هستند، یک ورق کاغذ با جدول زمانی بر روی آن داده می شود. برخی از باکسهای جدول زمانی پر شده است، اما برخی از باکسها خالی هستند.
تمام دانشجویانی که پارتنر B هستند، یک ورق کاغذ با جدول زمانی بر روی آن داده می شود. باکسهایی که در جدول زمان بندی Partner A خالی هستند در Partner B پر شده اند و بالعکس.
پارتنرها باید با یکدیگر همکاری کنند تا تبادل اطلاعات کنند و اطلاعاتی را که طرف مقابل لازم دارد اختیار او قرار دهند تا جداول یکدیگر را تکمیل کنند.
فعالیت های شکاف اطلاعاتی، توانایی زبان آموزان برای برقراری ارتباط در مورد اطلاعات ناشناخته در TL را بهبود می بخشد. این توانایی ها به طور مستقیم برای بسیاری از مکالمه های واقعی دنیا قابل استفاده است، جایی که هدف آن کشف بخش جدیدی از اطلاعات است یا به زبان ساده تر برای تبادل اطلاعات.
اساتید زبان نباید این حقیقت را نادیده بگیرند که دانش آموزان باید آمادگی کامل داشته باشند تا به طور موثری در این فعالیت ها شرکت و ارتباط برقرار کنند. آنها نیاز به دانستن واژگان خاص، ساختار خاصی از دستور زبان و غیره دارند. اگر زبان آموزان برای این کار به خوبی آماده نشده باشند، ارتباط آنها موثر نخواهند بود.
فعالیت شماره 3 در روش CLT : به اشتراک گذاری نظر ( Opinion sharing )
تبادل نظر یک فعالیت مبتنی بر محتوا است که هدف آن بکارگیری مهارت های مکالمه زبان آموزان است، در حالی که در مورد چیزی که مورد توجه قرار می گیرد صحبت می کند.
مثال:
مربی یک تاپیک را معرفی می کند و از دانشجویان زبان می خواهد در مورد آن فکر کنند و نظردهی کنند. (به عنوان مثال، قرارگذاشتن، یونیفرم مدرسه، گرمایش جهانی).
دانش آموزان به صورت جفت یا گروه های کوچک صحبت می کنند و به ارائه نظرات خود در مورد این موضوع می پردازند.
به اشتراک گذاری نظر یک راه عالی برای ترغیب دانشجویان درونگرا به صحبت کردن به زبان انگلیسی به اشتراک گذاردن نظراتشان است. هنگامی که یک زبان آموز در مورد موضوع خاصی اعتقاد محکمی داشته باشد، آنگاه سخن می گوید و به اشتراک می گذارد.
احترام به نظر دیگران یک امر کلیدی در این فعالیت است. چرا گه زمانی که یک زبان آموز احساس کند که نظرش توسط مربی یا همسالان وی مورد احترام نیست، پس احساس راحتی نمی کنند و از نظر دادن امتناء میکند و در نتیجه مزایای ارتباطی این فعالیت را دریافت نخواهند کرد.
